Language Problems and Language Planning - Volume 5, Issue 2, 1981

SUMMARYLanguage Planning in the Philippines and the Development of a Philippine National LanguageThe numerous languages spoken in the Philippine archipelago — though all belonging to the same language family — are so different from each other that normally speakers of different languages can only communicate by help of a lingua franca. They may either employ one of the six dominant native languages spoken by more than 80% of the total population: Tagalog (24.5%), Sugbuanon (Cebuano, 24.1%), Iloko (Ilocano, 11.3%), Hiligaynon (10.2%), Bikol (Vicolano, 6.8%), and Waray (Samar-Leyte, 4.8%) or they may use English. With the growing influence of the United States of America since the turn of the century and the building up of a new school system, English has gained predominance in the fields of education and administration, thus frustrating the first attempts at the establishment of Tagalog, the language of Manila, as a common official language. During the past 80 years, English has undergone a development towards what can rightly be called Filipino English, differing from British as well as American English.In 1936, when the Philippines had become a Commonwealth under President Quezon, Tagalog — mainly because of its comparatively wide influence and because it had already been the subject of rather detailed linguistic research — was again chosen to become the future national language. This decision was strongly opposed by the speakers of Sugbuanon and Hiligaynon, and, at the end of the 1950s, the government was forced to change the name of the National Language from Tagalog to Filipino. Since 1936, the national language-planning institution Surian ng Wikang Pambasa has been working on the further improvement of this Tagalog-based language, absorbing elements from various other native and non-native languages. Next to the universities, which are active in the field of language-planning, it is above all the influence of schools, films, newspapers, and the cultural attraction of Manila, the center of the Tagalog area, which helps to strengthen the significance of Pilipino (now called Filipino) as a National Language.The development, however, has by no means been completed, and its political impact has led to the formation of five schools which are at variance about questions of linguistic content and form, but also about the status an official National Language is to have within the framework of society. At present, language-planning institutions in the Philippines still have to solve four major problems which result from the conflicting positions of (a) English vs. the various native languages, (b) the native National Language vs. the other native languages, (c) the "old" national language Pilipino vs. the "new" one, Filipino, and (d) the purist vs. liberal trend in language-planning. The predominance of English has gradually been reduced by a growing tendency towards a "Bilingual Approach," and Tagalog/Filipino has won considerable favor in many parts of the country. But the rivalry between Pilipino as Official Language and Filipino as National Language is the center of a problem which cannot be solved by official planning alone.RESUMOLa lingvoplanado en Filipinoj kaj la estiĝo de fïlipina nacia lingvoLa multaj lingvoj parolataj en la filipina arhipelago ĉiuj apartenas al la sama lingva familio. Sed ili tiom diferencas unu de la alia, ke parolantoj de apartaj lingvoj kutime povas interkomunikiĝi nur per komuna helplingvo. Ili povas utiligi au unu el la ses ĉefaj indiĝenaj lingvoj, parolataj de pli ol 80 pc. de la enloĝantaro, t.e. la tagala (24,5%), la sugbuana (cebuana, 24,1%), la iloka (11,3%), la hiligajna (10,2%), la bikola (6,8%) kaj la varaja (4,8%), au ili uzas la anglan. Pro la kreskinta influo de Usono ekde la komenco de nia jarcento kaj la kreigo de nova lerneja sistemo, la angla ekregis en la edukado kaj la administrado, tiel malhelpante la unuajn klopodojn starigi la tagalan, la lingvon de Manilo, kiel komunan oficialan lingvon. Dum la pasintaj 80 jaroj, la angla evoluigis gis prave nomebla filipina angla, kiu diferencas disde la brita kaj la usona anglaj lingvoj. Kiam en 1936 Filipinoj igis Komunumaĵo sub la Prezidanto Quezon, la tagala, ĉefe pro sia relative vasta influo kaj car pri gi jam ekzistis iom vasta lingvistika esplorado, estis ankoraǔfoje elektita kiel estonta oficiala nacia lingvo. La parolantoj de la cebuana kaj la hiligajna forte oponis sin al tiu decido, kaj fine de la 1950-aj jaroj, la registaro estis devigata sangi la nomon de la Nacia Lingvo for de la tagala al la pilipina. Ekde 1936 la lingvoplana institute Surian ng Wikang Pambasa plue plibonigadas tiun lingvon, kiu bazigas en la tagala, ensorbante elementojn el pluraj aliaj indiĝenaj kaj neindigenaj lingvoj. Krom la universitatoj, kiuj aktivas en la lingvoplanado, cefe la lernejoj, filmoj, gazetoj kaj la kultura altirpovo de Manilo, la centro de la tagallingva zono, fortigas la gravecon de la pilipina, kiu nun nomiĝas la filipina, kiel Nacia Lingvo. Sed la evoluo certe ne finigis. Gia politika efiko kreis kvin skolojn, kiuj varias inter si pri demandoj de lingva enhavo kaj formo, sed ankaù pri la rolo de oficiala Nacia Lingvo en la kadro de l'socio. La lingvoplanaj institucioj en Filipinoj nuntempe devas solvi kvar cefajn problemojn, kiuj rezultas de la konfliktaj roloj de: a) la angla vid-al-vide al la diversaj indiĝenaj lingvoj; b) la indigena Nacia Lingvo vid-al-vide al la ceteraj indigenaj lingvoj; c) la "malnova" nacia lingvo, la pilipina, vid-al-vide al la "nova," la filipina; kaj c) la purisma vid-al-vide al la liberala tendencoj en la lingvoplanado. La superregado de la angla laùstupe reduktigis gis kreskanta tendenco al "dulingva aliro," kaj la tagala/filipina gajnis konsiderindan favoron multloke. Sed la konkurado inter la pilipina kiel Oficiala Lingvo kaj la filipina kiel Nacia Lingvo estas la koro de problemo, ne solvebla nur per la oficiala planado.

BUODAng Pulitika ng Patakarang Wikang Pambansang PilipinoMay kasaysayan mula sa katapusan ng dating siglo ang asikaso sa aspektong pamamahaging tungkulin ng wikang pagbabalak. Ang mag tunggalian sa pagitan ng mga grupong may iba't-ibang wikang kapakanan ay nagkaroon ng malubhang isyung pampulitika at panahon ng mga debate ng sinusulat any Konstitusyong Pilipino noong 1935. Namatiling kontrabersyal ang katuturang naaalinsunod sa batas ng bagong katu-tubong wikang pambansa, isang Tagalog na uring gawin alinsunod sa pamantayan at mula sa 1959 na tawaging "Pilipino." Naging resultang mula sa itong pagtatalo ang kawalan ng pagbabatas na maaaring bawasanan ang kahalagahan ng Ingles at dag-dagan ang kahalagahan ng Pilipino. Pinatay ng pagpapataw ng batas marsyal noong 1972 ang Kongresyong sagwil laban sa mga paraan para sa dagdagan ang tungkulin ng Pilipino hinggil sa Ingles at sa mga iba't-ibang katutubong wika; sa ganyan paraan itinatag ng pangasiwaang Marcos na batas marsyal ang munang mahalagang ganyang patakaran noong 1973. Nagkaroon, at mayroon pa ngayon, kakaunting pangetno-puli-tikang paglaban mula sa mga kalaban ng wikang Pilipino kontra sa itong bagong kapa-taran, kahit na nagkaroon malakas na paglaban mula sa kanila laban sa isang higit na mahinang wikang Pilipinong patakaran bago 1973. Gayon man, noong panahon ng di pa natatagalang ilang taon, humihina ang pamahalaang sandigan para sa kanyang sariling maka-wikang Pilipinong patakaran, kahit na hindi parang di-matagumpay ito. At iba, hindi kasiyasiya ang kaunlaran patungo sa pagbabawas ng tungkulin ng Ingles sa mga mahalagang pambansang dominyong wika. Tila, kahima't sa panahon ng batas marsyal na mga taon hanggang katapusan ng 1980 nagkaroon kakaunting pantra-disyong pampulitikang tunggalian ukol sa patakarang wikang pambansa, hindi pa linutas ng Pilipinas ang isyung pamamahaging tungkulin niyang mga wika.RESUMOLa politiko de la demando pri filipina nacia lingvoOni atentas la demandon de la aljuĝo de roloj al apartaj lingvoj, en la filipina lingvo-planado, jam ekde la fino de la 19a jarcento. Luktoj inter lingvaj interesgrupoj igis grava politika demando okaze de debatoj pri la reverkado de la filipina Konstitucio de 1935. La leĝaj normoj de la aljuĝo de lingvaj roloj, starigitaj far tiu dokumentoj, restis kontroversiaj, kaj tiu kontroversio rezultigis mankon de farado de legoj, kiuj estus povintaj praktikigi pli gravan rolon de la indiĝena oficiala lingvo — la pilipina, kiu baziĝas en la tagala, tiel malpliigante la dependon de la angla. Oni superis la leĝan barilon al rimedoj, celantaj pliigi la funkcian rolon de la pilipina, kompare al la angla kaj al la aliaj indiĝenaj lingvoj, kiam en 1972 oni proklamis staton de milita juro. Tio permesis al la registaro Marcos leĝigi la unuan vere signifan tiucelan politikon. La alineoj pri lingvo en la Konstitucio de 1973 ne atentis la sentojn kontraǔajn al la pilipina lingvo. Sed tio ne elvokis etnopolitikan kontraǔstaron de la tipo, kiu karakterizis la epokon antaù 1972, kiam la registara apogo de la pilipina estis multe pli malforta. Tamen, en la kelkaj pasintaj jaroj, la registara subteno de la propra, sajne promesplena poliktiko de antaùenigo de la pilipina per konkretaj pasoj, febliĝis, kaj estas seniluziiga la progreso al malpliigo de la rolo de la angla en gravaj sferoj de la lingvouzo en la lando. Sajnas ke, kvankam la jaroj de la Marcos-a milita juro dumtempe eble sen-politikigis la filipinan lingvodemandon, la demando restas ankoraù respondenda.

La lingvoplanado en komplika diglosia situacio, ilustrita per la luksemburga ekzemploLa plurlingva, miksa lingva komunumo Luksemburgo, ĉe la limo inter la ĝermana kaj la latinida lingvozonoj, estas priskribata laù la diglosio, difinita ĉi-tie kiel funkcia forto-kampo. La studo de la funkcia komunikada matrico gravas en kompreno de la procedoj de la ŝanĝiĝado ene de lingvo kaj de la transiro de unu lingvo al alia. Oni montras, kiel la plurfunkcieco estas kaǔzo de ŝanĝiĝo de parolmaniero kaj kontribuas al la estiĝo de novaj socilektoj.En tiu kunteksto, la hipotezoj pri lingva diferenco kaj pri lingva manko estas rifuzindaj. Tiu pri la lingva diferenco, ĉar ĝi finfine malakceptas la signifon de la socia malavantaĝiteco ĉe la lingvo; la hipotezo de la lingva manko, ĉar ĝi difihas la ellabori-tan kaj la limigitan kodojn laǔ aparta normo. Oni uzas funkcian teorion por analizi, ĉu parolanto povas per sia lingvo atingi siajn alstrebatajn celojn.La transiron inter lingvoj oni analizas kiel procedon, en kiu variaĵo x de parolado anstataǔas variaĵon y en apartaj funkcioj.La studo de la parolaj agoj en Luksemburgo kaj apude sugestas, ke la demando, farita de Fishman. "Kiu parolas kiun lingvon al kiu kaj kiam?" estas ampleksiginda per konsidero de la temo de la priparolo. La elekto de aparta variaĵo de parolado dependas de la parola situacio kaj foje de la kunteksto de la parolado (laǔ la valenca gramatiko, unu vorto malfermas truon por vorto el la parol-variaĵo x), sed ne de la temo de la konversacio. Do, la vortelekto estas regata de funkciaj kaj strukturaj faktoroj.La tendencoj latentaj en tiu sistemo estas antaǔenigeblaj aǔ malhelpeblaj fare de la lingvoplanisto. Tamen, la planisto devas prikonsideri la pezon de la historio super la komunikada matrico en Eùropo. La kazstudo Luksemburgo indikas, ke ec hodiaǔ, la plurlingveco ne malebligas la ekonomian disvolviĝon. Eĉ en ekonomie tre evoluitaj landoj, nova nacia lingvo povas ekesti. Nacia lingvo, oficiala lingvo kaj ĉiutaga parol-lingvo ne necese devas iĝi la sama.En la hodiaùa Eǔropo, la lingvoplanado ne nur eblas, sed absolute nececas por solvi gravajn sociajn problemojn. La lingvoplanado sen scienca fono kreas pli da problemoj, ol ĝi solvas.

RÉSUMÉLa planification centralisée et décentralisée de la langueCet article différencie les processus d'organisation de langue centralisée et de langue décentralisée suivant trois critères: le degré d'association; le degré d'adaptation à un plan; et l'importance relative accordée aux perspectives d'exécution, qu'il s'agisse de macro ou de micro-perspectives. L'organisation d'une langue centralisée se caracterise par un système d'organisation dont les associations sont très étroites, par une adaptation à un plan réduite et par une prédominance de macro-perspective d'exécution. L'organisation d'une langue décentralisée se caractérise par un système d'organisation dont les associations sont vagues, par un degré élevé d'adaptation à un plan et par une prédominance de micro-perspective d'exécution. Un bref aperçu d'organisation de langues en Yougoslavie et en Union Soviétique illustre ces deux procédés. On traite de la notion de méta-organisation en relation à certains problèmes inhérents à l'organisation de langue décentralisée. Il faut, enfin, distinguer l'organisation d'une langue d'un procédé apparenté qu'on nomme: opération de mécanismes de marché.RESUMOLa centrigita kaj la necentrigita lingvoplanadoLa jena artikolo distingas inter la procedoj de la centrigita resp. la necentrigita lingvoplanado laŭ tri kriterioj: la grado de kunigo; la grado de adaptado de la planoj; kaj la relativa graveco de la perspektivoj de la makro- resp. mikrorealigo. La centrigitan lingvoplanadon karakterizas strikte kunligita plansistemo, malmulta adaptado de la planoj, kaj superregado de la perspektivo de la makrorealigo. La necentrigitan lingvoplanadon karakterizas loze kuplita plansistemo, alta grado de adaptado de planoj, kaj superregado de la perspektivo de la mikrorealigo. Mallonga resumo de la lingvoplanado en Jugoslavio kaj de tiu en Sovetunio ilustras tiujn du procedojn. La nocio de la meta-planado estas diskutata rilate al certaj problemoj, latentaj en la necentrigita lingvoplanado. Oni fine distingas inter la lingvoplanado kaj parenca procedo, kiun oni nomas la funkciadon de la merkataj mekanismoj.

La ĉina lingvo prezentas grandajn defiojn al la du-lingva leksikologo, kaj neniu vor-taro povas esti perfekta. Malsimile al multaj aliaj lingvoj, ĉina vortaro povas aranĝiĝi aŭ laŭ la skriba aŭ laŭ la parola lingvo, t.e., aŭ laŭ hieroglifoj (ĉu simpligitaj ĉu ne) aŭ laŭ literumado (plej ofte laŭ unu el kelkaj sistemoj de romanidaj literoj). Sed pli grave, la aktuale rapidega ŝanĝiĝo de la lingvo, speciale de politikaj devizoj, postulas vor-tarojn konstante ĝisdatigatajn speciale pri tiaj esprimoj. Ankaŭ la of ta uzo de aludoj en nuntempaj politikaj esprimoj postulas, ke la vortaristo iel helpu al la leganto kompreni ne nur la ideon sed ankaŭ la rolon de ĉiu esprimo en la komplika kaj ŝanĝebla mondo de la ĉina politiko.Tie ĉi oni recenzas kvar novajn vortarojn de nuntempaj, precipe politikaj, lingvaĵoj de Ĉinio. Samtempe, la recenzisto priparolas plurajn aliajn vortarojn ofte uzataĵ en okcidentaj landoj.