León, Fidel de. El Español del Suroeste y el Español Standard

La aŭtoro ofertas programitan instrulibron, kiu permesos al la leginto identigi la trajtojn de la hispana lingvo en la sud-okcidenta Usono. Temas cefe pri angla fono-logia influo, konfuzo inter simil-aspektaj sed alisignifaj vortoj en la angla kaj hispana, kaj sangoj de la gramatika genro de substantivoj.La metodologio de la instrulibro estas tiu de unuopa elekto de rapideco, kun antau-testo kaj posttesto de ciu ero. La testoj estas de tri tipoj. La aŭtoro atendas, ke la uzanto de la verko estu dulingvano, hispanlingva usonano, 'cikano'. Li do jam parolas kaj komprenas unu formon de la hispana. La celo de la libro de F. de León estas igi lin legi kaj skribi la norman hispanan lingvon. La aŭtoro provizas, interalie, vortaron de cikanismoj, kun ties norm-hispanaj ekvivalentoj.Por leganto de LPLP, la intereso de la libro ne estas ties metodo au lingvajo, sed la socilingvistika signifo de gia apero en la nuna epoko kaj nuna formo. La libro implic-as la ekziston de dulingva, dudialekta legantaro en kolegioj kaj gimnazioj. La lingvoj estas la angla (la reganta lingvo, car la libro mem estas verkita en gi) kaj la hispana, pli precize, sud-okcident-usona au 'cikana' lingvoformo. Tiu lingvajo estas sangiganta kaj ja devas sangigi, car temas pri vivanta, vigla regiono de lingva kaj kultura kontakto. De León celas reteni la hispanan lingvon en Usono, ne forigi gin, car gi estas valora lingva ricajo. La eldono de tiaspeca edukilo konsistigas rekonon, ke Usono estas mult-etna, plureca socio.Oni eble kritikus de Leon pro lia distingo inter norma hispana lingvajo kaj 'cikana' dialekto. Sed tio ne implicas, ke la cikana lingvajo estas malpli valora. Maie, la prestigo de iu dialekto estas fakte prijugo de la socia prestigo de ties parolantoj. Unuj asertas, ke dudialekteco povas esti kultura kaj sperta ricajo, dum aliaj maie argumentas, ke programoj celantaj la instruadon de norma lingvo kun samtempa reteno de ne-norma dialekto estas nur sajnludo, kiu igas la koncernan popolgrupon malatenti la verajn fontojn de diskriminacio, la verajn soci-ekonomiajn fortojn de la generala socio.La fakto, ke la lernolibro estas verkita por uzo en la lernejoj levas la demandon , kian rolon la fako de instruado de fremdlingvoj ludas en la lingvo-planado. Guitart (1976) pesimisme sed prave notis, ke la lingvo-planado en la nuntempa Usono - entute mal-multa - trovigas ce la dulingva edukado. Gi gajnas nenion el la fremdlingva instruado. Krome, Valdes-Iallis notis, ke estas dubinde, cu eblas instrui duan dialekton en klas-cambro. Kaj en tiu klascambro la lernantoj ofte ekdubas, cu valoras reteni sian de-naskan lingvon.La apero de la unika libro de F. de Leon konvinke montras la mankojn de la lingvo-plana politiko de Usono, rilate al la reteno de ties ignoritaj kulturaj ricajoj. Krome, gi montras la nekapablon au rifuzon de la fremdlingv-instruaj fakoj partopreni en socie grava funkcio - guste en epoko de forta profesia malkontento, de negativa sinteno kaj malapero de lernantoj! Se oni kaptus tiajn novajn klientojn, kiuj ekvekigas al sia etncco, ambaŭ flankoj gajnus.