The Economics of Language: Implications for Language Planning

ZUSAMMENFASSUNGDie Ökonomie der Sprache: Implikationen für die SprachplanungDiese Arbeit untersucht das Potential der Ökonomie der Sprache für die Sprachplanung und für die Entwicklung von Sprach-Richtlinien. Obwohl im letzten Jahrzehnt theoretische und empirische Untersuchungen über die Wirtschafts-Aspekte der Sprache und des Sprachgebrauchs gewachsen sind, besonders in Quebec, haben diese Untersuchungen kaum Eingang in die Literatur über Sprachplanung gefunden.Die Ziele der Sprachplanung werden im ersten Abschnitt behandelt. Es wird besonders darauf hingewiesen, daß diese Ziele hauptsächlich extra- und semi-linguistisch sind, eine Beobachtung, die im folgenden Abschnitt weiter betont wird. Dieser Abschnitt enthält eine Analyse des Sprachplanungs-Prozesses, dargestellt als ein vierstufiges Verfahren: Bestimmung der Fakten, Feststellung der Ziele, Ausführung, und Bewertung.Die Analyse der Ökonomie der Sprache besteht aus drei zusammenhängenden Teilen. Im ersten Teil wird kurz über die Pionier-Arbeit von Marschak berichtet. Seine Unterscheidung zwischen normativem und erklarendem Sinn der "Ökonomie der Sprache" wird erklärt. Die verschiedenen Begriffe von "Sprache," wie sie von Sprach-Ökonomen gebraucht werden, werden im zweiten Teil dieses Abschnitts behandelt. Es wird darauf hingewiesen, daß besonders die Begriffe problematisch sind, die ihren Ursprung in den verschiedenen Theorien vom "human capital" haben. Der dritte Teil dieses Abschnitts beschäftigt sich mit der Wirtschafts-Analyse, die allein in der Sprach-planungs-Literatur behandelt wird: die cost-benefit Analyse. Dieses Modell ist jedoch nur sinnvoll wenn wir Marschaks normativen Sinn der Ökonomie der Sprache anneh-men. Der Gebrauch dieses Modells impliziert, daß sowohl meßbare als unmeßbare Kosten und Vorteile im Sprachplanungs-Prozeß vorhanden sind. Zum Abschluß wird noch auf einige Probleme hingewiesen, die im Anschluß an die Annahme des cost-benefit Modells entstehen können.RESUMOLa Ekonomiko de la Lingvo: Implicoj por la LingvoplanadoLa nuna referajo provas pristudi la potencialon de la ekonomiko de la lingvo ce la lingvoplanado kaj ce la formuligo de la lingvopolitiko. Kvankam sufice granda kvanto da koncepta laboro estas realigita, kaj empiria esplorado estas farita, pri ekonomiaj aspektoj de la lingvo kaj de la lingvouzo dum la pasintaj dek jaroj, aparte en Kebeko, la literaturo pri la lingvoplanado malmulte rekonis aǔ utiligis tiun literaturon.La celoj de la lingvoplanado estas diskutataj en la unua parto de la referajo. La aütoro emfazas, ke la celoj de la lingvoplanado estas cefe eksterlingvaj au duonlingvaj. La dua parto de la artikolo ripetas tiun punkton, donante analizon de la procedo de lingvoplanado. Tion oni prezentas kiel kvarstupan procedon, konsistantan el la trovado de faktoj; la starigo de celoj; la realigo; kaj la prijugo de rezultoj.La analizo de la ekonomiko de la lingvo inkluzivas tri interrilatajn partojn. En la unua parto de la analizo, la aǔtoro mallonge prikomentas la esplorojn de Marschak kaj la gravecon de lia distingo inter la normiga kaj la klariga sencoj de la "ekonomiko de la lingvo." La dua parto de tiu analizo prezentas la diversajn konceptojn pri "la lingvo" ce la ekonomoj de la lingvo, kaj la aůtoro sugestas, ke kelkaj el tiuj konceptoj (aparte tiuj, kiuj fundigas ce diversaj teorioj pri la homa kapitalo) eble entenas problemojn. La tria parto de la analizo de la ekonomiko de la lingvo pritraktas tiun ununuran specon de ekonomia analizo, kiu okazis (ec se nur malofte) en la literaturo pri la lingvoplanado —la analizon de kosto kaj gajno. La aùtoro argumentas, ke la uzo de modelo kosto /gajno estas defendebla, nur se oni antaǔsupozas la normigan sencon de la "ekonomiko de la lingvo," trovigantan ce Marschak. Plue, la uzo de modelo kosto/gajno necesigas rekonon de la ceesto kaj de tuseblaj kaj de netuseblaj kostoj kaj gajnoj en la procedo de lingvoplanado. Fine, pluraj eventualaj problemoj, kiuj eble levigos kiel sekvo de la utiligo de modelo kosto/gajno en la lingvoplanado, estas menciitaj.