Language Problems and Language Planning - Volume 11, Issue 1, 1987

ZUSAMMENFASSUNGWas eigentlich ist die Sprachdiskriminierung?Die sprachliche Ungleichheit wird als unvermeidbar geduldet, aber auch als falsch und widerrechtlich angegriffen. Dieser Widerspruch wird durch Mehrdeutigkeit gefördert. Mindestens fünf sprachliche Ungleichheitsarten werden haufig erwähnt aber selten unterschieden. Diese Mehrdeutigkeit begunstigt diejenigen, die durch die Verschleierung von Ungerechtigkeit profitieren.Die Theorie der sprachlichen Ungleichheit ist kaum ausgearbeitet und läßt Begriffe wie "ungleiche Spracheignungen," "Sprachmacht," "sprachlicher Sexismus" und "Sprachdiskriminierung" ungenau. Verschiedene Ungleichheitsmaße geben unterschiedliche Antworten auf solche Fragen wie "Ist Indien sprachlich mehr oder weniger ungleichheitlich als die UdSSR?"Rechtswissenschaftliche Arbeiten von Kloss, Van Dyke und anderen uber die sprachlichen Menschenrechte irren bei der Annahme, daß die Behandlung von Sprachen notwendigerweise und deshalb gerechtigerweise ungleich ist. Solche Ansätze rechtfertigen willkurliche Anwendungen von Diskriminierungs-maßstäben, wobei die Staatskosten minimiert werden und die Kosten des Einzelnen steigen. Es ware sinnvoller (1) die gleichartige Behandlung von Sprachen, (2) die gleichwertige Behandlung von Sprachen und (3) die gleichartige Behandlung von Sprechern zu unterscheiden. Das dritte dieser Prinzipien der sprachlichen Nichtdiskriminierung erlaubt nichtsprachliche Entschädigung fur sprachliche Nachteile und dadurch die theoretische Vereinbarkeit von Gleichheit und Effizienz. Es wirft allerdings neue theoretische, rechtliche und politische Fragen auf, darunter die sprachliche Anwendbarkeit des Enteignungsrechts und die sprachwandel-hemmende Wirkung von Nachteilentschädigungen.RESUMOLingva maljusteco kaj teoria malĝustecoOni akceptas la lingvan malegalecon pro gia neceseco sed kritikas gin pro gia maljusteco. Tiu duba sento daûras helpe de duba senco. Almenaŭ kvin oftaj sencoj de "lingva malegaleco" ekzistas, sed oni malofte distingas ilin. Tiu dubsenceco povas cefe kasi kaj do pliigi maljustecon.La teorio de lingva malegaleco praecas, do "malegalaj lingvokapabloj," "lingva potenco," "lingva seksismo," "lingva diskriminado" kaj similaj konceptoj malklaras. Diversaj malegalec-mezuroj male decidas ĉu, ekzemple, Hindujo ĉu Sovetunio lingve pli malegalas.Jursciencaj argumentoj pri lingvaj rajtoj, ekz. de Kloss kaj Van Dyke, malprave supozas ke endas kaj do justas trakti lingvojn malegale. Tiu skolo permesus preskaù laŭbontrovajn decidojn pri la (mal)obeiteco de kontraŭdiskriminaj reguloj. Registaroj rajtus trakti lingvojn tiel ke la propraj kostoj malpleju dum la kostoj de iliaj ŝtatanoj altu. Pli inda analizo agnoskas triopon de "lingvaj egalecoj": (1) same trakti lingvojn, (2) egale trakti lingvojn, (3) egale trakti lingvanojn. La tria principo permesas nelingve kompensi lingvajn malavantagojn kaj, teorie, akordigi la egalecon kun la efikeco. Ĝi ankaŭ, tamen, kreas novajn problemojn teoriajn, jurajn kaj politikajn. Inter tiuj estas la eventuala lingva etendigo de la bienkonfiska juro kaj la kontraû-lingvolerna efiko de diskrimin-kompensoj.

RESUMEL'anglicisation du Canada, 1971-1981Les données sur l'adoption de l'anglais comme principale langue d'usage à la maison, recueillies aux derniers recensements, font voir un accroissement général de cette forme d'anglicisation parmi les minorités linguistiques canadiennes entre 1971 et 1981, en particulier au sein de la population francophone à l'extérieur du Québec. Au Québec même, la supériorité du pouvoir d'assimilation de l'anglais en regard du français s'avère au moins aussi grande en 1981 qu'en 1971. Le conflit fédéral-provincial concernant le statut à accorder au français aurait affaibli l'attrait du français comme langue d'usage au foyer au Québec. Dans l'ensemble, la politique fédérale des langues officielles n'a pas ralenti l'anglicisation de la minorité francophone au Canada. D'autre part, la politique fédérale du multiculturalisme n'a pas modifié la tendance à l'anglicisation des autres minorités linguistiques canadiennes. Pour éviter l'anglicisation ultime du Canada, la politique linguistique canadienne devra évoluer vers une forme plus territoriale de bilinguisme, prenant appui sur un Québec français et culturellement plus autonome. Sans davantage de contenu biculturel, voire binational, l'actuelle politique fédérale ne fait pas le poids face au pouvoir d'assimilation de l'anglais dans le contexte nord-américain.RESUMOLa anglalingvigo de Kanado, 1971-1981Inter ciuj lingvaj malplimultoj de Kanado kaj precipe la eksterkebekiaj franclingvanoj, oni plieme uzis la anglan kiel lacefan hejman lingvon inter 1971 kaj 1981, laù popolnombradaj statistikoj. En Kebekio la supera anigemeco de la angla kompare al la franca almenau tiomis en 1981 kiomenl971. Sajne, la konflikto inter la fédéra kaj provincaj registaroj pri la rolo de la franca igas gin malpli valora kiel hejman lingvon en Kebekio. Générale, la kanada programo pri oficialaj lingvoj ne sukcesis malrapidigi la anglalingvigon de la franca malplimulto. Ankaù la federa programo de plurkultureco ne aliigis la anglalingvigon de la aliaj malplimultoj. Por eviti la plenan anglalingvigon de Kanado, oni devos reprincipigi la kanadan lingvan programon, celante pli laùlokan (anstataû ciupersonan) dulingvecon helpe de kulture pli memstara Kebekio. Sen plia dunacieco kaj dukultureco, la nuna federa programo ne efïke kontraùas la anigeman potencon de la angla en nordamerikaj kondicoj.

RESUME Attributs linguistiques et revenus de travail: Problèmes de mesurement et explications économiquesL'effet des attributs linguistiques sur les revenus de travail doit être mesuré à l'aide des méthodes d'analyse multivariée plutôt qu'en utilisant des tableaux croisés et ce car cette dernière méthode associe aux attributs linguistiques des effets résultants de d'autres déterminants du revenu. Pour utiliser l'analyse multivariée on doit modéliser le processus de détermination de revenu. Ceci peut être fait à l'aide de la théorie économique qui peut expliquer les écarts de revenus entre groupes linguistiques. Nous faisons appel à des données sur les revenus de travail de 1973 des diplômés universitaires du Québec pour appuyer notre argumentation. Nous montrons que les résultats tirés des tableaux croisés different fortement de ceux de l'analyse multivariée et qu'un cadre d'analyse offre/demande fournit des prédictions qui se vérifient dans le cas de l'anglais et du français au Québec.RESUMOLingvoscioj kaj enspezaj malegalecoj: Problemoj de mezurado kaj ekonomia eksplikadoMezurante la efikon de lingvoscioj al salajroj, oni pli guste uzu analizon plurvariantan ol kructabelan, car la kructabela misatribuas al la lingvoscio salajrajn efïkojn kiuj rezultas de aliaj influoj. Por uzi la plurvariantan analizon oni devas modeli la procezon de salajro-kaúzado. Oni povas tion fari per la teorio ekonomia, kiu povas ekspliki lingvo-rilatajn malegalecojn de salajroj. Ni uzas statistikojn pri la salajroj en 1973 de universitat-diplomitoj en Kebekio por apogi ci-tiujn asertojn. Ni montras ke kructabelaj kaj plurvariantaj rezultoj tre malsimilas kaj ke analiza bazo de ofertado kaj mendado donas konfirmeblajn prognozojn pri la angla kaj franca lingvoj in Kebekio.

SUMARIOLa negatión y la auto-negación lingüística: Las ideologías del lenguaje en Estados UnidosEl norteamericano demuestra múltiples y altercantes percepciones, creencias, actitudes y marieras de razonar en cuanto a argumentas concernientes a la política del idioma. Sin embargo, las principales ideologías norteamericanas relativas al idioma son semejantes en cuanto a su negación de inigualdad lingüistica: su existencia, sus consecuencias y la posibilidad de sobrellevarla.Aquellos que luchan por los derechos de las minorías lingüísticas aceptan algunas de las suposiciones principales de sus adversarios. Estas suposiciones incluyen el desunificante impacto politico de diversidad lingüistica dentro de la población, la validez de competencia lingüistica como un indice de lealtad nacional, la neutralidad étnica del idioma inglés común, la inferioridad intrínsica de los dialectos, la suficiencia de la fuerza de voluntad para dominar el idioma principal de la sociedad, la suficiencia de este dominio para progresar económicamente, y la exclusión por derecho del idioma en las categorías protegidas por ley contra la discriminación.Estas generalizaciones surgen principalmente de debates políticos y opiniones judiciales acerca del reconocimiento oficial, en las elecciones y en las escuelas publicas, del idioma espaňol y del inglés empleado por la población negra.RESUMOMalagnoskoj pri malegaleco: La lingvaj opiniaroj en UsonoInter usonanoj oni trovas diversajn kaj konfliktajn perceptojn, kredojn, emojn kaj rezonadojn pri la lingva politiko. La cefaj usonaj lingvaj ideologioj tamen similas pro tio, ke ili neas la lingvan malegalecon. Ili neas gian ekziston, giajn konsekvencojn kaj gian venkeblecon.Batalantoj por la rajtoj de lingvaj malplimultoj akceptas iujncefajn supozojn de siaj kontraüuloj. Inter tiuj estas supozoj ke: lingva diverseco en la štatanaro kaüzas politikan malunuecon, lingvoscio valide indikas nacian lojalecon, la norma angla lingvo estas etne neütrala, dialektoj estas nature malindaj, oni povas mastri lacefan lingvon de sia socio se oni tion nur volas, tia mastreco suficas por ekonomia sukceso, oni juste ne aplikas al lingvaj grupoj la jurajn protektojn kontraú diskriminado. Tiujn generaligojn apogas cefe debatoj kaj jugistaj decidoj pri la oficialeco de la hispana kaj la nigrangla lingvoj ce la balotprocezo kaj en la publikaj lernejoj.

ZUSAMMENFASSUNGDer verlorene Kampf um zweisprachiges Gleichgewicht bei den Deutschen in AmerikaDiese Studie vergleicht die sprachliche Assimilierung von zwei verschiedenen Konfessionen deutsch-amerikanischer Kirchen, der Evangelischen Synode des Westens (später Teil der Evangelisch-Reformierten Kirche) und der Evangelisch-Lutherischen Synode von Missouri und anderen Staaten, heute allgemein bekannt als die "Missouri Lutheran Church."Trotz ihrer unterschiedlichen theologischen Ausrichtungen hatten diese beiden Körperschaften zunächst der Anglisierung gegenüber eine åhnliche Sprachhaltung eingenommen, im Laufe der Zeit war es jedoch die LCMS (Lutheran Church, Missouri Synod), die der Anglisierung aufgrund ihrer Betonung der theologischen Unverfälschtheit stärker widerstand. Doch nach 1882, als die deutsche Einwanderung das Hoch überschritten hatte und der Zustrom neuer Mitglieder abzunehmen begann, stellten beide Kirchen fest, daB ihre jüngeren, in Amerika geborenen Mitglieder allmählich anglisiert wurden, sodaB die Forderung nach englischsprachigen Gottesdiensten sich deutlicher bemerkbar machte. Beide Konfessionen unterhielten deutschsprachige Gemeindeschulen. Als Folge einer Fehlauffassung vom Wesen der Zweisprachigkeit glaubten sie jedoch, daB der Gebrauch von Englisch als Unterrichtssprache in den Säkularfachern der Erhaltung der deutschen Sprache so lange nicht abträglich sein würde, wie "religiose" Fächer weiter auf Deutsch unterrichtet würden.Die Sprachpolitik dieser Kirchen und dabei ihrer Schulen war versteckt auf Angleichung ausgerichtet, indem die Säkularfacher auf Englisch angeboten wurden und folglich Kinder daraus hervorgingen, die nicht mehr zweisprachig waren mit deutscher Sprachdominanz, sondern bei denen Englisch jetzt sprachdominant wurde.RESUMOLa malvenka batalo por dulingva ekvilibro ce la germanaj usonanojLa anglalingvigo de du gravaj uson-germanaj protestantismaj konfesioj interese kontrastas. Malgraü siaj teologiaj malsimiloj, la du eklezioj komence sekvis similajn politikojn pri la angla lingvo, sed poste la Missouri-eklezio, pro sia teologia puremo, pli forte ol la Evangelia Sinodo rezistis la anglalingvigon. Post 1882, tamen, kiam la germana migrado al Usono preterpasis sian pinton kaj la enfluo de novaj anoj ekfalis, ambaü eklezioj rimarkis kreskantajn anglalingvigon ce siaj usone naskitaj anoj kaj postulojn je anglalingvaj ritoj. Ambaü eklezioj funkciigis germanlingvajn lernejojn, sed miskredis ke tiuj lernejoj povas instrui la "laikajn" fakojn anglalingve (kaj nur la "religiajn" fakojn germane) sen dangero al la plua vigleco de la germana. Tiu instrua praktiko estis, tamen, kasa relingvigilo: gi produktis ne germanpreferajn sed anglapreferajn kaj nur provizorajn dulingvulojn.

Lingua politiko kaj lingua potenco: Publikigajoj en Souet-UnioMalgraŭ lingva diversegeco kaj aliaj kondiĉoj malhelpaj al la egaleco de lingvoj, la politiko de Sovet-Unio oficiale egalecas. Ĉu tiu politiko vere celas aŭ povas egaligi ciujn lingvojn estas tamen disputaĵo. Mi analizas unu atestajon pri la principoj kaj rezultoj de la lingva politiko: librojn, ĵurnalojn kaj gazetojn publikigitajn en la sovetaj lingvoj inter 1959 kaj la 1980oj. Mi hipotezas ke la lingvoj publikigaĵe mal egalas; ke lingvaj, politikaj kaj ekonomiaj malsamoj inter la lingvoj kaj inter ties uzantoj klarigas grandparte la malegalojn; kaj ke la malegaleco kreskas. Mi provas tiujn hipotezojn per sovetaj publikigaĵaj kaj demografiaj statistikoj.Oni uzas pli ol 70 (t.e. preskaŭ ĉiujn skribeblajn) sovetajn lingvojn ĉe libra, libreta, jurnala kaj gazeta publikigado. Malmultaj lingvoj havas gazetojn sen havi jurnalojn kaj neniu havas jurnalojn sen havi librojn. Laŭ statistika analizo, ju pli altrangas politike (t.e., teritori-administre) nacia grupo, des pli oni publikigas per ĝia lingvo. Tio validas por publikigajaj speeoj, por la elektebleco de publikigaĵoj (la kiomo de titoloj) kaj por la kvanto de publikigaĵoj (la hompoa kiomo de ekzempleroj). Laŭ ĉiuj tiuj mezuroj la rusa lingvo unike fortas kaj la dek-kvar aliaj lingvoj de la uniaj respublikoj multe superas la ceterajn. Tiuj malsamecoj kreskas. Laŭ multopa regresanalizo, se oni konstantigas la politikan rangon ankaû la grandeco de la lingvanaro grave helpas prognozi la uzatecon de lingvoĉe publikigaĵoj. Kromaj prognoziloj por la malplej uzataj lingvoj estas la edukitecoj kaj la ruslingvaj sciantecoj de la respektivaj lingvanaroj. Tiuj fenomenoj influas la postulatecojn de diverslingvaj publikigaĵoj, pro kio iuj lingvoj servas pli ekonomie ol aliaj kiel publikigiloj. La soveta lingva politiko ne nuligas la rezultajn malegalecojn.

SUMARIOEsperanto y esperantismo: Simbolo y motivatión en el mouimiento por la equidad lingüisticaUna manera de lograr un mayor grado de equidad linguistica es el uso de una lengua auxiliar internacional creada con tal fin. El esperanto es la lengua artificial internacional más evidente. Sólo el esperanto, a diferencia de cientos de esquemas, ha devenido en lengua de una comunidad hablante significativa. ?Por qué? En sus inicios el esperanto estuvo protegido de las tendencias reformistas y divisorias gracias (1 ) a la opinión general de que el volapük, un proyecto anterior, fracasó debido a las constantes reformas y (2) al surgimiento del ido, una rama del esperanto, que alejó posibles reformadores del proprio movimiento esperantista, dejando a los visionarios sociales en vez de los visionarios lingüistas. Actualmente (como en el pasado) las corresponencias simbólicas que asume en diferentes contextos sociales y culturales, son una clave importante para entender las diferencias de interés en el esperanto. Éstas son discutidas especialmente en relación al los Estados Unidos.RESUMOEsperanto kaj esperantismo: Simboloj kaj motivoj en movado por lingva egalecoUnu ilo por estigi lingvan egalecon estas intence kreita internacia helplingvo. La plej videbla artefarita internacia lingvo estas Esperanto. Nur Esperanto, malsimile al centoj da aliaj projektoj, fariĝis lingvo de signifa lingvokomunumo. Kial? Komence Esperanton kontraŭ disigaj tendencoj reformemaj ŝirmis (1) la ĝenerala kompreno, ke Volapuko malsukcesis pro konstantaj reformoj, kaj (2) la ekesto de Ido, kiu allogis reformemulojn. Tio lasis al la centra movado idealistojn sociajn, ne lingvistikajn. Hodiaŭ, samkiel antaŭe, grava ŝlosilo por kompreni la distribuon de intereso pri Esperanto estas ĝiaj simbolaj nuancoj en diversaj sociaj kaj kulturaj medioj. Tiuj ĉi pritraktiĝas rilate precipe al Usono.