Language Problems and Language Planning - Volume 13, Issue 1, 1989

RESUMOCele al funkcia tipologio de lingvoj de internacia komercoVerkoj pri internacia komerco, unuflanke, kaj pri lingvistiko, aliflanke, šajne diras tre malmulton pri la graveco de difinitaj lingvoj rilate al la internacia agado de entreprenoj kaj la ekonomia, politika kaj teknologia potenco ligita al unuopaj lingvoj. Tiu ĉi studo celas apliki kriteriojn por klasifi lingvojn laǔ ilia funkcio kaj ilia geografia disvastiĝo en internacia komerca aktivado. Oni difinas tri tipojn de lingvoj: lingvoj de merkatuma kontakto, merkatumaj lingvoj kaj lingvoj de merkatuma valoro. Oni sugestas, ke la granda plejmulto de la monda komerco realiĝas en 23 lingvoj—dek ok eǔropaj kaj kvin neeǔropaj—klasifeblaj kiel lingvoj de merkatuma valoro.SOMMAIREVers une typologie fonctionelle des langues dans le commerce internationalLa littérature du commerce international d'une part et la littérature linguistique d'autre part semblent parler très peu de l'importance de certaines langues par rapport aux activités internationales de certaines compagnies et au pouvoir économique, politique et technologique dont sont investies des langues particulières. Cet article entreprend d'appliquer une classification de ces langues en se basant sur les critères suivants: fonction de chaque langue et son développement géographique dans l'activité du commerce international. Trois types de langues sont identifiés: les langues de contact commercial; les langues de commerce; les langues de valeur commercial. L'auteur de cet article suggère que les affaires du monde s'effectuent dans leur presque totalité en 23 langues—18 européennes et 5 non-européennes—classifiées comme langues de valeur commerciale.

RESUMTeoria linguistic i comunicació internationalLa moderna conceptualització del llenguatge com una abstracció representa la cul-minació de la idea tradicional—més o menys clara—segons la qual una llengua és un sisterna de formes què és pot descriure sense fer referència explícita a parlants i oients. Cal recordar, tanmateix, què sense parlants i oients no hi hauria "sisternes abstractes" per a analitzar. El concepte de regla juga un paper central en el programa formalista. El resultat global és, però, la reificació de les categories lingüístiquès així relacionades i una idealització de l'objecte d'estudi què fa impossible l'examen realista de nocions tan basiquès com les de significat i fet verbal.L'alternativa naturalista comporta l'exigència de superar aquèsta fixació en les formes i d'apellar directament a les circumstàncies què donen lloc a l'activitat verbal. Resistir-s'hi condueix inévitablement a una série de culs de sac teôrics i d'inconsistències pràctiquès, p.e., quan ens preguntem què és natural i què és artificial en matèria de llenguatge, o quan jutgem la viabilitat d'una llengua neutral amb vista a la justa cooperació internacional.RESUMOLingvistika teorio kaj internacia komunikadoLa moderna konceptako pri lingvo kiel abstraktajo kulminigas la malnovan, pli-malpli klaran ideon, laǔ kiu naturaj lingvoj estas sistemoj de formoj (nun t.n. formalaj sistemoj), supozeble analizeblaj preteratente al realaj geparolantoj kaj geaúdantoj. Tamen, sen ci-lastaj tute malhaveblus tiuj samaj analizendaj "abstraktaj" sistemoj. Reguloj ludas kernan rolon en la formala laborprogramo: netrezulte, la koncernaj konceptoj kaj kate-gorioj estimas aprioriaj memstarajoj, kiuj fakte blokas realecan taksadon de lingvaj faktoj kaj ties vera signifo.Naturalisma ekzameno rekomendas la duarangigon de formoj mem: por ekspliki ilin nepras la rekta enkalkulo de la konkretaj kondicoj sub kiuj efektiviĝas lingvokapablo. Rifuzition fari rezultatas je neeviteblaj teoriaj stratsakoj kaj praktikaj memkontraǔdiroj, ekz-e kiam oni prijuĝas naturecon kaj artefaritecon en lingvaj aferoj aǔ la vivipovon de neǔtrala lingvo por internacia kunlaboro.

RESUMODemandoj por modelo de lingvo-planadoTiu ci artikolo ekzamenas la jenajn demandojn rilate al modelo de lingvo-planado: specoj de decidoj, la planada mekanismo, la rolo de faktokonstatado, niveloj de planado kaj la naturo de statusa, kontraste al korpusa, planado. La aǔtoro klasifas la decidojn kiel politikajn aǔ plenumajn, altnivelajn aǔ malaltnivelajn, raciajn aǔ arbitrajn. Li mezuras la planadan mekanismon laǔ postpolitika planado kaj rekonas tri specojn de faktokonstatado: antaǔpolitika, antaüplenuma kaj dumplenuma. Li ankaü atentigas při diversaj niveloj de planado. El tiuj konsideroj, li proponas, ke modelo de lingvoplanado ebligu hierarkian planadon, kiel ankaů kvar direktiĝajn eblecojn inter la elementoj de faktokonstatado, politikoformulado, pritaksado kaj plenumado.SOMMAIRELes problèmes d'un modèle de planification linguistiqueCet article examine les problèmes suivants qui se rapportent à un modèle de planification linguistique: les types de décisions, le mécanisme de planification, le rôle de l'établissement des faits, les niveaux de planification, ainsi que la nature de la planification à base de statut par opposition à la planification à base de corpus. Les décisions sont classées selon leur appartenance à un programme ou à un mise en oeuvre, selon niveaux élevés ou bas, selon leur caractère rationnel ou arbitraire. Le mécanisme de planification se mesure par rapport à la planification post-programme et l'on reconnaît trois types d'établissement des faits: pré-programme, pré-exécution et intra-exécution. L'attention est également attirée sur les différents niveaux de planification. En considérant les problèmes, l'on suggère l'idée qu'un modèle de planification linguistique devrait offrir une planification hiérarchique, aussi bien que quatre possibilités de direction parmi les éléments d'etablissement des faits, formulation de programmes, évaluation et exécution.

RESUMOEvoluigo de lingvo por internacia juro: La sperto pri EsperantoPor esti akceptebla kaj efika, la internacia juro bezonas ne nur tutmondecan vidpunkton, sed ankaü precizan lingvon kompreneblan kaj uzeblan de ciuj personoj. La latina iam rolis tiel. Same, dum du jarcentoj, la franca. Hodiaǔ, Unuiĝintaj Nacioj uzas ses lingvojn, kaj oni malmulte progresis al interkonsento pri komuna lingvo por faciligi la internacian kunlaboron. Delonge la aǔtoro elprovas kaj evoluigas la kapablon de Esperanto funkcii kiel perilo por internacia juro kaj diplomatic). La artikolo resumas la historion de interesigo pri tiu fako tra la pasintaj cent jaroj, ekde la elkreo de Esperanto fare de Zamenhof fine de la deknaǔa jarcento, tra evoluigo de la vortprovizo de la lingvo, ĝis ĝia aplikiĝo al juraj demandoj. Asocio de esperantistaj juristoj formiĝis jam en 1905, kaj la unuaj konferencaj prelegoj kaj fakaj artikoloj pri juro datiĝas de tiu periodo. Gravajn internaciajn instru-mentojn, ekde la Statuto de la Ligo de Nacioi en 1920, oni tradukis en Esperanton, kune kun naciaj konstitucioj kaj diversaj traktatoj. La Carto de Unuiĝintaj Nacioj kaj la Uni-versala Deklaracio de Homaj Rajtoj estis eldonitaj de Unuiĝintaj Nacioj en Esperanto. La artikolo priskribas problemojn en la elekto de internaciaj terminoj kaj en la kompare-blo de tekstoj.SOMMAIRELe développement d'une langue pour le droit international: L'expérience de l'espérantoPour être acceptable et efficace, le droit international exige non seulement une perspective sur le monde mais aussi un langage précis qui puisse être compris et utilisé par tous. Le latin a joué ce rôle dans le passé. Et pendant deux siècles ce fut le tour du français. Aujourd'hui, les Nations Unies utilisent six langues et l'on a fait peu de progrès vers un accord sur une langue commune qui faciliterait la coopération internationale. L'auteur de cet article a expérimenté et développé la possibilité de l'espéranto à servir de langue véhiculaire pour le droit et la diplomatie internationaux. Cet article donne un aperçu historique à l'intérêt dans ce domaine au cours des cent années passées, commençant par Zamenhof et son développement de l'espéranto à la fin du 19ème siècle, le développement du lexique de la langue et son application à des problèmes légaux. Une association de juristes espérantistes fut formée en 1905: les premiers exposés lors de colloques et les premiers articles publiés sur le droit datent de cette époque. Les principaux instruments internationaux, à commencer par la Convention de la Ligue des Nations en 1920, ont été traduits en espéranto; des constitutions nationales et divers traités furent également traduits à cette époque. La Charte des Nations Unies et la Déclaration universelle des droits de l'homme ont ete publiées par les Nations Unies en espéranto. L'auteur de cet article décrit les problèmes recontrés dans le choix d'une terminologie internationale et dans le rapprochement des textes.

RESUMOInternaciaj perspektivoj pri lingva diverseco kaj lingvaj rajtojLa aktuala debato en Usono pri oficiala lingva politiko havas siajn precedentojn en aliaj landoj. En la antikva mondo, ciuj gravaj statoj kaj imperioj estis multlingvaj, same la cefaj mezepokaj kaj frumodernaj statoj. Multaj hodiaǔe gravaj landoj estas multlingvaj. Efektive la ekvacio "unu nacio/unu lingvo" estas relative lastatempa eltrovaĵo. Pledantoj por oficialigo de la angla en Usono argumentas, ke la lando riskas "disŝiriĝi" pro multling-veco, sed landoj kiel Aǔstralio kaj Sovetunio proponas modelojn de sukcesa mastrumo, ec apogo, de multlingvismo. Tie kie oni uzas la lingvojn por obstrukci aliron al postenoj, klerigo, progreso kaj povo, konflikto povas ekesti. La solvo estas konservi egalecon, ne devigi al ciuj uzi unusolan lingvon.SOMMAIREPerspectives internationales sur la diversité linguistique et sur les droits linguistiquesLe débat qui se déroule actuellement aux Etats-Unis au sujet d'une politique linguistique officielle a eu des précédents dans d'autres pays. Dans l'Antiquité, tous les états et empires principaux étaient multilingues et il en allait de même des principaux états du Moyen-Age et du début de l'ère moderne. Aujourd'hui, de nombreux pays sont multilingues. En effet, l'équation "une nation = une langue" est une invention relativement récente. Ceux qui défendent la position d'officialiser l'anglais aux Etats-Unis prétendent que le pays risque d'être "déchiré" par le multilinguisme, mais des pays comme l'Australie et l'Union Soviétique présentent des modèles intéressants pour une gestion efficace, et même une promotion du multilinguisme. Un conflit peut naître là où la langue est utilisée pour empêcher l'accès à certaines professions, à l'éducation, au progrès et au pouvoir. La réponse est de maintenir l'égalité, et non pas d'imposer une langue unique pour tous.

RESUMOTrilingva formulo por Niĝerio: Problemoj de plenumadoKlopodoj atingi unuecon en Niĝerio per utiligo de tri ĉefaj lingvoj, la joruba, haǔsa kaj igba, kiel preskribite en Politiko de la Federacia Registaro de 1977, verŝajne ne suk-cesos. Kvankam ja temas pri la tri plej vaste parolataj lingvoj, la lingvoj en Nigerio estas tribe ligitaj, kaj multaj aliaj triboj estas ellasitaj. La haǔsa estas vaste parolata en la nordo, kaj ĝia rolo kiel perilo larĝiĝas. La joruba ankaǔ posedas rekonitan normigitan version kaj estas ofte lernata de enmigrantoj al Niĝerio. La igba prezentas pli grandan problemon ĉar mankas interkonsento pri rekono de norma formo. Ĝis nun oni ne realigis la politikon pro manko de instruistoj, sed verŝajne parolantoj de aliaj lingvoj rezistus la devigan lernadon de unu el la tri plej grandaj, kaj denaskaj parolantoj de unu el tiuj tri rezistus lernadon de unu el la aliaj. Ŝtataj lingvaj politikoj ne ĉiam kongruiĝas kun la federacia politiko. La sola solvo ŝajnas konservi la anglan kiel interlingvon.SOMMAIREUne formule à trois langues pour le Nigeria: Problèmes et mise en oeuvreLes efforts vers l'unité du Nigeria grâce à l'usage de trois langues principales, le Yoruba, le Hausa et l'Igbo, efforts stipulés dans un programme du gouvernement fédéral datant de 1977, ont peu de chance d'aboutir. Bien que ces trois langues soient très largement parlées, les autres langues du Nigeria, limitées aux tribus qui les utilisent, sont tout à fait laissées pour compte dans ce programme. Le Hausa est largement parlé dans le nord du pays, a développé son influence en tant que langue véhiculaire et possède une forme standard acceptée. Le Yoruba également possède une forme standard et se trouve être la langue qu'apprennent souvent les immigrants au Nigeria. L'Igbo présente un problème plus important à cause de la controverse au sujet de la reconnaissance d'une forme standard. Jusqu'ici, le programme du gouvernement n'a pas pu être entrepris à cause du manque d'enseignants, mais il est fort probable que les nigériens parlant les autres langues du pays opposent une certaine résistance à l'instruction forcée d'une des trois langues principales; il est également probable que ceux dont la langue maternelle est l'une de ces trois langues refuseront d'apprendre l'une des autres. Les lois concernant les langues ne suivent pas toujours celles du gouvernement. La seule solution semble être de maintenir l'anglais comme langue véhiculaire.