Language Problems and Language Planning - Volume 14, Issue 3, 1990

RESUMENLa domesticatión de la lengua bárbara:La política lingüística para los navajós en perspectiva históricaLa política lingüística actual para los navajós, el grupo más numeroso de indígenas en los Estados Unidos, se comprende mejor en vista de casi cuatrocientos años de intentos de suprimir sus idiomas. Desde los españoles en el siglo diecisiete hasta los estadounidenses a partir del siglo diecinueve, esta represión se racionalizaba a base de una ideología religiosa. Actualmente, la política lingüística se basa en doctrinas de educatión compensatoria, pero se efectúa una represión, tal vez, aun más fuerte. En este artículo, se esboza una política alternativa, basada en una perspectiva lingüística no preceptiva y en una filosofía educativa progresista.RESUMOMalsovaĝigo de la barbara ĵargono:Lingva politiko por la navahoj laŭ historia perspektivoNuntempa lingva politiko por la navahoj, la plej granda grupo de indiĝenaj amerikanoj en Usono, estas plej bone komprenata en la kunteksto de preskaŭ kvarcentjara historio de klopodoj subpremi lingvajn speciojn kulture indiĝenajn. Ekde la hispanoj de la 17-a jarcento kaj longe dum la unua jarcento de kontakto kun anglalingvaj amerikanoj, la raciigo de tiu subpremo fokusiĝis je religia ideologio. Lastatempa tia raciigo radikas en doktrinoj de kompensa edukado, sed la subpremo eble estas eĉ pli totala. Altemativaj politikoj kaj praktikoj, kies radikoj troviĝas en nepreskriba interpreto de lingva variado kaj progresema eduka filozofio, estas ĉi tie resumitaj.

SOMMAIREProblème de l'interprétation des traités rédigés en plusieurs languesQuand il existe dans un état une pluralité linguistique, le problème linguistique ne se pose pas seulement sur le plan national, mais aussi à l'échelle internationale. Sur ce dernier point, il faut prendre en considération le rôle du traducteur, car les négociateurs d'un traité utilisent parfois des langues diverses, une fois ce traité conclu et soumis aux parlements nationaux pour sa ratification, les parlementaires devront se méfier des traducteurs. S'il existe une contradiction, le traité devra être interprété.La négociation aboutit normalement à la rédaction d'un texte écrit. En ce qui concerne les traités bilatéraux, le latin au XVIIIe siècle ayant disparu, en excluant le fait que les états puissent employer la même langue, les modalités sont variables. Ou bien on utilise la langue officielle commune à toutes les parties ou la langue officielle de l'une des parties ou une troisième langue, étrangère à celles-ci.Mais quand les traités sont rédigés en plusieurs langues, ou bien on considère la prééminence d'une seule version ou on considère que tous les textes font également foi, c'est le traité lui-même qui doit spécifier quelle version linguistique fait foi mais, s'il ne le fait pas, tous les traités sont considérés comme des textes faisant foi, d'après la Convention de Vienne sur le droit des traités du 23 mai 1969. C'est pour cela qu'il est important de voir la différence entre "texte authentique" et "texte faisant foi." Le texte d'un traité est rendu authentique par la signature des plénipotentiaires des états soit sur le traité soit sur l'Acte Final de la Conférence qui conclut le texte. Par contre, seule la langue du texte mentionnée dans le traité fait foi, et les traductions officielles servent uniquement à faciliter l'application du traité.Les traités multilatéraux authentifiés en plusieurs langues peuvent présenter des problèmes d'interprétation, bien qu'ils soient aujourd'hui les plus fréquents. L'article 33 de la Convention de Vienne, qui est consacré à l'interprétation des traités authentifiés en deux ou plusieurs langues, est ainsi conçu: les termes d'un traité sont présumés avoir le même sens dans les divers textes authentiques. Dans le cas où la comparaison des textes authentiques d'un même traité ferait apparaître une différence de sens que l'application des articles 31 et 32 ne permettrait pas d'élimer, on adoptera le sens qui, compte tenu de l'objet et du but du traité, concilie le mieux ces textes.Selon les articles 31 et 32, un traité doit être interprété de bonne foi, suivant le sens ordinaire à attribuer aux termes de traité, compte tenu de son objet et du but visé. Mais on peut aussi considérer comme des moyens complémentaires d'interprétation, les circonstances ou les règles en vigueur à l'époque de la conclusion du traité, ou les travaux préparatoires.Finalement, quand on ne peut pas surmonter les difficultés d'interprétation, l'article 33-4 fixe qu'on adoptera le sens qui "compte tenu de l'objet et du but du traité, concilie le mieux les textes." Chercher le sens qui concilie le mieux les textes du traité implique donc une notion relative, une conciliation qui soit le meilleure possible, et aujourd'hui, cela se révèle difficile. C'est l'organe appelé à résoudre les conflits d'interprétation à ce moment-là qui devra préciser et déterminer la teneur du traité.RESUMOLa problème* pri la interpretado de multlingvaj traktatoj, laŭ la internacia juroEn la jura interpretado, la lingva problemo aperas ne nur naciskale, kiam en ŝtato ekzistas pluraj oficialaj lingvoj, sed en la internacia kampo. En ĉi tiu lasta, ni devas konsideri la gravan rolon kiun ludas la tradukistoj, ĉar la intertraktantoj uzas ofte malsimilajn lingvojn kaj poste la naciaj parlamentanoj devas labori per traduko por ratifi la tekston. Se aperas problemo pri la signifo de la vortoj, la traktato devas esti interpretata.De kiam malaperis en la 18-a jarcento la latina lingvo, kiam oni redaktas du ŝtatajn traktatojn kaj se la ŝtatoj ne havas la saman lingvon, kutime oni uzas la komunan lingvon de ambaŭ partioj, la oficialan lingvon de unu el ili, aŭ trian lingvon ne apartenantan al iu intertraktanto.Sed kiam la traktatoj estas redaktataj en pluraj lingvoj, aŭ oni konsentas ke estu décida unu lingvo, aŭ oni konsideras ke ĉiuj el ili estas egale aŭtoritataj. Devas esti la traktato mem kiu klarigas kiu lingvo estas decida. Sed se tio ne okazas, oni devas supozi, laŭ la Konvencio de Vieno de 1969, ke ĉiu teksto estas egale aŭtoritata.Jen la graveco konstati la diferencon inter "aŭtentika teksto" kaj "aŭtoritata teksto." La teksto de traktato aŭtentikiĝas per la subskribo de la reprezentanto de la ŝtato, ĉu en la traktato mem, ĉu en la Fina Akto de internacia konferenco. Sed estos fidinda nur tiu lingvo kiun en la traktato oni konsideros kiel decidan, kaj la diversaj oficialaj tradukoj taŭgas nur por faciligi la aplikadon de la traktato.Multlingvaj traktatoj redaktitaj en pluraj lingvoj egale aŭtoritataj povas okazigi mis-komprenojn, malgraŭ la fakto ke tio estas la nuna praktiko en internaciaj konferencoj. En tiu kazo oni devas submeti la traktaton al interpretado.La 33-a artikolo de la Konvencio de Vieno supozas ke la terminoj de la traktatoj havas en ĉiu teksto la saman signifon. Nur se aperas miskompreno, oni devas interpreti ĝin laŭ la reguloj de la 31-a kaj 32-a artikoloj de la Konvencio. Laŭ tiuj artikoloj, oni devas interpreti per la bona fido, laǔ la normala senco de la vortoj de la traktato kaj konsiderante ĝian celon. Sed oni ankaǔ povas uzi aliajn interpretajn metodojn, konsiderante la antaŭlaborojn kaj la cirkonstancojn en la intertraktado.Kiam la malfacilaĵoj estas nesupereblaj, la 33-a artikolo antaŭvidas ke oni akceptas la signifon kiu kiom eble plej akordigas la diversajn tekstojn, ĉiam konsiderante la celon de la traktato. Sed tio prezentiĝas hodiaǔ kiel malfacila tasko. Pro tio la organo kiu devas interpreti décidas en tiu momento laǔ sia bona juĝo, ĉar la Konvencio ne permesas alian solvon por klarigi la situacion.

SOMMAIREEffets tardifs: problèmes linguistiques de la période post-coloniale dans le territoire d'outre-mer français de Wallis et FutunaContrairement à la plupart des langues du Pacifique qui ont été exposées à une influence croissante de l'anglais ou du français depuis l'arrivée des Européens dans cette région les langues des îles Wallis et Futuna sont restées relativement protégées des conséquences linguistiques du colonialisme du 19ième siècle. Ce n'est qu'après la deuxième guerre mondiale que la situation commença à changer. Alors deux événements les confrontèrent avec les mêmes problèmes sociolinguistiques que les autres îles du Pacifique avaient connus depuis des décennies, à savoir l'immigration d'un grand nombre de Wallisiens et Futuniens en Calédonie dans les années 50 et le changement du statut de protectorat en territoire en 1961.RESUMOProkrastita kunpuŝiĝo: Postkoloniaj lingvaj problemoj en la franca transmara teritorio Valiso kaj Futuno (Centra Polinezio)Dum la plejparto de la pacifikaj lingvoj malfermiĝis al kreskanta influo de la angla kaj franca jam de la plej fruaj tagoj de kontakto, la teritorio Valiso kaj Futuno restis apenaŭ influita de la lingvaj konsekvencoj de la koloniismo de la 19-a jarcento. Du grandaj okazaĵoj - amasa migrado al Nova Kaledonio en la 1950-aj jaroj kaj transiro el la statuso de protektejo al tiu de franca transmara teritorio en 1961 - metis antaŭ la teritorion la samajn socilingvistikajn problemojn, kiuj jam de jardekoj ĉirkaŭas aliajn pacifikajn insulojn.

ZUSAMMENFASSUNGRechtschreibnormierung für Trinidad und Tobago: Sprachliche und sozialpolitische Überlegungen in einer englischsprachigen KreolgesellschaftDie Akzeptanz von Kreolsprachen wächst in immer mehr Anwendungsbereichen und Funktionen. Man hat daher begonnen, Möglichkeiten für die Normierung ihrer Orthografie zu untersuchen. Der Aufsatz schlagt eine Normrechtschreibung für die englische Kreolsprache von Trinidad und Tobago vor. Hiermit werden zwei Ziele verfolgt: den Bedurfnissen der dortigen Gesellschaft zu entsprechen, die immer mehr auf Kreolisch schreibt, und ein normgebendes Wörterbuch der Sprache zu erstellen. Einer knappen Ubersicht über die Kreolsprachen der Karibik folgt ein kurzer Überblick über die geschichtliche Entwicklung der Sprache einschließlich der Rechtschreibung auf Trinidad und Tobago. Drei Rechtschreib-modelle - ein phonemisches, ein historisch-etymologisches und ein modifiziertes englisches -werden erörtert. Es wird ein "Kontinuummodell" vorgeschlagen.RESUMOOrtografia normigo por Trinidado kaj Tobago:Lingvaj kaj socipolitikaj konsideroj en anglalingva kreola komunumoKreskas la akcepteblo de kreolaj lingvoj en ciam pli da medioj kaj funkcioj. Sekve oni komencas ekzameni vojojn al normigo de iliaj ortografiaj konvencioj. La artikolo proponas normigitan ortografion por la indiĝena angla kreolo de la karibaj insuloj Trinidado kaj Tobago. La motivoj estas du: plenumi la bezonojn de la loka socio, kiu pli kaj pli ofte skribas kreole, kaj pretigi norman vortlibron de la lingvo. Mallongan trarigardon de karibaj indiĝenaj kreoloj sekvas resumo de la historia evoluo de la lingvaĵo de Trinidado kaj Tobago, inkluzive la skribajn konvenciojn. La aiitoro priskribas kaj pritaksas tri ortografiajn modelojn - foneman, historian-etimologian, kaj modifitan anglan - kaj apogas "kontinuan" modelon.