Language Problems and Language Planning - Volume 19, Issue 3, 1995

ÖZET60 Yil sonra Turk Dil Devrimi'nin bir DegerlendirmesiBu makalenin amaci baslangicindan 60 yil sonra Turk Dil Devrimini incelemek ve Türk dilini ônemli olçüde gegi§tirip daha sonraki gelisimini etkileyen bu dil planlamasi olayinin guniimuzdeki etkilerini degerlendirmektir. Bu konuya yönelik ara§tirmalann sonucu günumuzde Turk Dil Devrimininin giderek etkinligini yitirmekte oldugu ve bu Dil Devriminin etkisiyle Arapça ve Farça gibi dogu dillerinin etkisinden önemli ölçöde kurtulan Türkçe'nin simdi de bati dillerinin etkisi altina girmeye basladigidir. Turkiye'nin modernle§ip Bati'ya yakla§masiyla birlikle Bati dillerinden, ôzellikle Ingilizce'den, dilimize giren kelimlerin Turkçe'yi Osmanli devrindeki gibi birkaç dilin kari§imindan olu§an bir dil haline dönüstürmesini önlemek için önerilen çözum "lexical modernization" olmalidir. Türk Dil Devriminin bir bölümu olarak ba§latilan bu dil planlamasi olayinin §imdi dil planlamasinin esas amaci olarak ele ahnmasi ve Türkçe'ye giren yabanci kelimelerin dile yerle§mesini önlemek amaciyla Tiirkçe'nin, ve ôzellikle kelime dagarciginin, dilin kendi olanaklan çerçevesinde gelistirilip modernleçtirilmesidir.RESUMORezultanalizo de la turka lingvoreformo 60 jarojn posteLa artikolo analizas la turkan lingvoreformon en la teoria kadro de lingvoplanado. Gi montras la socikulturajn, politikajn kaj lingvajn kaûzojn, kiuj kondukis al tiu movado, kaj priskribas la procezojn kaj la rezulton de tiu grava entrepreno, kiu sangis la turkan lingvon kaj muldis gian pluan evoluon. Gi speciale fokusas al la flegado de la vortprovizo fare de la Asocio pri la Turka Lingvo en ties lingvopurigaj klopodoj kaj skizas la disputojn pri la lingvoreformo. Ĝi provas analizi la rezultojn de la reformmovado surbaze de superrigardo pri la scienca literaturo kaj de analizo de lastatempaj evoluoj de la lingvo. Fine la aûtoro proponas kiel novan celon de la turka lingvoplanado "modernigon de la vortprovizo", por ke pludaûru la evoluo de la lingvo kaj por ke estu kontentigita la komunikada bezono de la turka socio.

Klopodoj de Koreio elimini cinajn ideogramojn kaj la implicojje romiigo de la cinaApogantoj de alfabeta skribsistemo en Cinio heroldis la sperton de Koreio forlasi cinajn ideogramojn kaj transiri al tute fonetika skribsistemo kiel pruvon pri la vivkapablo de tiu koncepto. La analogio, kvankam instrua, estas serioze mankohava. Malgraŭ fruaj klopodoj en Suda Koreio anstataŭigi ideogramojn per sistemo plene hangul, kontraŭuloj de la reformo sukcesis reenkonduki la ĉinajn ideogramojn per montro al la senintencaj konsekvencoj de la reformo, kaj per argumentado, ke la rolo de la registaro estas sekvi, ne gvidi, la socion. En Norda Koreio, kie la publika opinio estas malpli décida faktoro, oni nuligis similan reformon, kun malpli videblaj efikoj. Kvankam nordkoreaj eldonajoj aperas tute lau hangul-sistemo, la utiligo de la skribsistemo estas apogata de plena edukado pri cinaj ideogramoj.El la korea ekzemplo la lerninda leciono ne estas, ke la cina lingvo povas au ne povas esti skribat a per fonetika skribo, sed ke por sukcesigi la reformon oni devas solvi certajn lingvajn problemojn. Paralelaj spertoj en ambau Koreioj implicas, ke klopodoj anstatauigi ideogramojn en Cinio devas esti akompanataj de rimedoj kiuj pligrandigas la redundancon au antaŭvideblon de alfabetaj tekstoj je ĉiuj niveloj — grafemaj, leksikaj, stilaj — dume evitante artefaritajn elementojn, kiuj senkreditigas reformon. "Digrafiismo", la samtempa utiligo de cina skribsistemo por iuj specoj de skribado kaj de fonetika skribo por aliaj, prezentas la plej bonan solvon por tiu komplika lingva kaj kultura problemo.

NHK kaj lajapana lingvopolitikoLa artikolo studas la lingvoplanadan rolon de la japana stata organizajo de radio kaj televido, NHK, kaj tezas, ke gia influo estas konsiderinda, sed estis gis nun iom pretervidita. La artikolo donas superrigardon pri la politiko de radio kaj televido kaj pri lingvopolitiko kaj diskutas la agadon de NHK en lingvoesplorado kaj lingvopolitiko. Gi fokusas al la rolo de NHK en la difino kaj disvastigado de la norma lingvajo samkiel al la interdependaj opinioj pri tiu rolo ĉe la publiko kaj ce la organizajo mem. La aûtoro konkludas, ke NHK estas en multaj medioj konsiderata juganto kaj gardanto de lingvonormoj kaj ke gi mem okupigas pri tiu rolo tre serioze.