Language Problems and Language Planning - Volume 4, Issue 1, 1980

SOMMARIOQuest' articolo delinea il contesto sociolinguistico della pianifizione linguistica in Israele. Il presenta una revista delle ricerche che toccano direttamente alia pianifizione linguistica e anche delle ricerche che si trattano degli attitudini verso le lingue diverse, della scelta di lingua, delle regole di parlare, e delle variera derebreo. Finalmente, la revista indica qualchi lacune in questa lettera-tura.RESUMOLa lingvo en la fandpoto: La socilingvistika kunteksto de la israela lingvoplanado.La jena artikolo priskribas la socilingvistikan fonon de la lingvoplanado en Israelo. Gi resumas kaj recenzas la pristudojn de la linvgoplanado kaj ankaŭ la stujojn pri la sintenoj al diversaj limgvoj, pri la elekto de iu lingvo en iu situacio, pri la regulaoj de la parolado, kaj pri la variapj de la hebrea lingvo. La artikolo fine indikas mankojn kaj bezonojn en la gisnuna esplorliteraturo.La nuntempa Israeli estas kvazaù paradizo de la socilingvistika esploristo, pro la granda lingva diverseco de la lando, la "revivigo" de la hebrea, kaj la konsiderinda grado de lingvoplanado, kiu okazas tie.Aliaj gravaj lingvoj en Israelo krom la hebrea estas la araba, la cefa lingvo de la ne-juda enlogantaro; la angla, cefa lingvo de la interstataj kontaktoj de Israelo; la jida, lingvo, kiu devis cedi multajn rolojn al la hebrea, sed kiu ankoraŭ estas tolerata kiel humura, sentimenta kaj tradicia lingvo; kaj amaso de aliaj lingvoj de enkigrintoj, kiuj laŭstupe kaj laŭgeneracie transiras de sia tradicia lingvo al la hebrea, la cefa stata kaj socia lingvo. La studoj pri sinteno al diversaj lingvoj indikas interalie, kiu parolas hebree au angle kun eksteruloj. La stato atendas, ke la judoj el anglalingvaj landoj, enmigrintaj en Israelon, retenu la anglan kaj instruu gin al siaj infanoj, kiel grava nacia ilo de ekstera komunikado; male, la stato kuragigas parolantojn de la jida ktp. rapide transiri al la hebrea.Inter la gisnun nesufiôe esploritaj temoj estas tiu de la lingvoelekto, kiam judoj kaj araboj interparolas (cu hebree, arabe, au angle?); kiuspeca arabe lernas la hebrean? Kiuspeca iosraela judo lernas la araban? Jen unu el la multaj esplorendaj temoj por la estonteco.

Problemoj de Dulingva Universitata Biblioteko en Nordoeienta OntarioKiel aliloke en nordorienta Ontario, oni trovas dulingvecon ce la Laùrenca Universitato; tie, la biblioteko estas specimena. La urbo Sudbury, plej granda en la nordoeienta Ontario, estas 58% anglalingva, 29% franca, dp, gi respegulas la kanadan nacian ling van mozaikon. Laŭ sia car to la universitato uzas ambaŭ naciajn lingvojn por la instruado.Oni atendas, ke la dungitoj de la universitata biblioteko estu dilingvaj; la posedajoj de la universitato respondas al la dulingva instrua kaj esplora pro-gramo de la universitato; kaj la sistemoj de retrovo de la enhavo de la biblioteko estas dulingvaj. Gis kia grado sukcesas tiu idealo de plene dulingva servo?Unue, la universitato devas varbi dulingvan personaron; profesie, tio estas problemo. Oni atendas, ke la profesia personaro de la biblioteko, kiu komence malmulte scipovas la duan lingvon, kvalifikigos sin en la dua lingvo. Tio certagrade okazis, sed nur post multaj stud- kaj laborhoroj for de la profesia posteno. Estas pli facile, varbi sekretariecan, tehnikan kaj helpan personaron, kiu jam estas dulingva. Sed, se oni emfazas la necesas dulingvecon, ekzistas dangero, ke oni maltrafos aliajn gravajn bezonojn. Pro la plimultedo de la anglalingvaj profesiuloj, la laborlingvo inter la profesiuloj kaj la helpantoj estas kutime la angla.En sia politiko de acetado de libroj, la universitato volas subteni la kursojn, ofertatajn en ambaŭ lingvoj. Fakte aperis dulingva kolekto pri la sociaj sciencoj sed cefe angla kolekto générale. La malmulteco de francaj verkoj rezultas, unue, de manko de plene paralelaj franca kaj angla programoj, kaj due, de la objektiva ekstera manko de franclingva materiaro taŭga, laŭ la instruistaro, al la programoj kaj la studentaro. La registaraj publikaj dokumentoj, tamen, estas plene dulingvaj, laŭ arango kim la nacia registaro. La nuna ekonomia malfacilo krome limigas la acetpovon. Ekzistas dulingva sistemo de retrovo de monografa-Jbj. La universitato faras publikajn anoncojn dulingve, kio aldonas tradukkostojn. La Laŭrenca Universitato frontas la edukajn bezonojn de du apartaj socioing-vistikaj grupoj, laŭ la spirito de la kanada nacia idento.

SUMMARYJazykova kodifikace v dvojjazychém state: pfipad cestiny a sloven-stiny, dvou blizce pribuznych jazykuPo strucném historickém pfehledu vztahu mezi cestinou a slovenstinou autor sleduje vyvoj kodifikace spisovné slovenstiny od vzniku Ceskoslovenské republisky v roce 1918. Asymetricky pomër mezi oběma jazyky byl navozen ústavni listinou z roku 1920: podle tehdejsiho jazykového zákona existoval jednotny jazyk ceskoslovensky s dvojim rovnoprávnym zněnim, a to ceskym a slovenskym. Ve skutecnosti ale pozivala cestina ruznych vyhod uz od zacátku nového státniho usporádáni. Tak se na priklad ucilo cestine na Slovensku v mnohem vëtsi mire nez slovenstinë v ceskych zemich a v prvnim vydáni Pravidel slovenského pravopisu z roku 1931 se zfetelnë ukázal vliv ceského jazykovëdce Václava Vázného, ktery se na jejich pfipravë aktivnë podilel. Reakce proti bohemizacnim tendencim se brzy nato projevila v praxi casopisu Slovenská rec, ktery zacal vycházet v roce 1932.I kdyz byl vztah mezi Cechy a Slováky po druhé svëtové válce podstatnë zrovnoprávnën, knovergentni tendence v slovni zásobë slovenstiny trvaly az do poloviny sedesátych let. Vyvrcholenim snah poskytnout spisovné slovenstinë plnou moznost vyvijet se podle vlastnich zákonitosti bylo vystoupeni slovenského jazykovëdce Jozefa Ruzicky, ktery v roce 1968 publikoval návrh zákona o slovenstinë. V pfitomné dobë ma slovenstina na rozdil od predcházejiciho obdobi v podstatë ustálenou a vypracovanou vnitfni stavbu, a proto se jeji obranny postoj vuëi cestinë uz neprojevuje.RESUMOLa lingoa enkodigo en dulingva Ètato: la kazo de la êeha kaj la slo-vaka, du apude rilataj lingvoj.La aùtoro sekvas^ la. la disvolvigon de la enkodigo de la skriba slovaka lingvo ekde la estigo de Cehoslovaka Respubliko en 1918. La konstitucio de la jaro 1920 deklaris nesimetran rilaton inter la ceha kaj la slovaka: laù la tiama lingva lego ekzistis unueca cehoslovaka lingvo kun du egalrajtaj formoj, nome, la ceha kaj la slovaka. Sed fakte la nova stato diversmaniere pli subtenis la cehan. Tiel ekzemple gi devige instruis la cehan en Slovakio multe pli, ol la slovakan en Cehio. La unua eldono de gvidilo al la slovaka ortografio, aperinta en 1931, estis sub la influo de ceha lingvisto. Okazis reago kontraù la bohemigan tenden-con, per la revuo Slovenská rec (La Slovaka Parolado), kiu ekaperis en 1932.Pro la rilatoj inter Cehio kaj Slovakio post la Dua Mondmilto, kunigaj tendenooj daùris gis la mezo de la sesdekaj jaroj. Sed en 1968 la slovaka lingvisto Jozef Ruzicka eldonis legon pri la slovaka, kiu estis enjurigita samtempe kun la federaciigo de Cehoslovakio, en ceha kaj slovaka federaciaj respublikoj, komence de 1969. Tiel, almenaù nuntempe, la malnova lukto trankviligis. Sendube restas certagrada ceha influo super la skriba slovaka, sed la kvereloj de la antaù—kaj postmilita tempoj trankviligas, au almenaù ne plu aperas en la lingvistikaj revuoj.Resume, ekzistas en Cehoslovakio parta, cefe pasiva dulingveco. Laù emketoj, c. 85% da cehoj acetus interesan slovakan libron, kaj inverse; sed la proporcioj, kiu aktive regas la alian lingvom, ekzemple verke au parole, estas malaltaj. La klopodoj influi la slovakan en la direkton de la ceha, au ne plene rekoni la sendependecon de la slovaka, okazis antaù kaj post la Dua Mondmilito kaj intime rilatas al tiutempaj politikaj sintenoj kaj okazajoj. La celo post la Unua Mondmilito estis, provizi almenaù pasivan scipovon de la norma lingvo al la popolo; poste, aktivigi tiun scion. Sekvis ortografiaj reformoj kaj novaj politikoj de naciigo de fremdaj vortoj. La slovaka literatura lingvo estas nun sufîca en si mem kaj ne plu de vas defendi sin, kiel antaùe.