Language Problems and Language Planning - Volume 8, Issue 2, 1984

ZUSAMMENFASSUNGSprachliche Aspekte sozio-politischer SchlagwörterSoziale und politische Bewegungen setzen sich in eine ihnen eigene Terminologie um, die einerseits das Bild der jeweiligen Bewegung vermittelt und andererseits die Grundlage für ihre Deutung bildet. Die Terminologie ist also sowohl der Wortführer der Bewegung wie auch ihre Dokumentation. Wir betrachten hier typische Termino-logien von vier Standpunkten, mit Beispielen aus der abendländischen Geschichte vom Altertum bis heute.1. Jede Bewegung definiert ihre eigenen Schlagwörter. Die Wörter sind autonom und bleiben, aber ihre Bedeutung ändert sich, immer ein Spiegel der geschichtlichen Konstellation, und geschichtliche Deutung besteht hàufig in der "Übersetzung," der Dekodierung einer zeitgebundenen Sprache. Die bloBe Notwendigkeit einer "Ùbersetzung" impliziert bereits Relativität als die Essenz politischer Sprache.2. Eine Bewegung, die erst durch ihre Sprache zur Wirklichkeit wird, muß als Dichtung angesehen werden, und ihre Terminologie ist, in der Tradition mittelalter-licher Exegese, durch den Ansatz einer zweischichtigen Struktur zu deuten: Ober-flächen- und Kryptobedeutung, sensus litteralis und sensus allegoricus, Mimesis und Semiosis. Der sensus litteralis, in der Politik wie in der Dichtung, ist nur die Maske, hinter der sich die wirkliche Bedeutung verbirgt, und in der Geschichte der politi-schen Terminologie, mit ihrem immer aktiven Bedeutungswandel, entsteht die spâtere Bedeutung eines Ausdrucks oft als die Metapher der früheren. Die friihere Bedeutung stellt, mit anderen Worten, den sensus litteralis dar und die spätere die Kryptobedeutung.3. Die propagandistische Funktion sozio-politischer Sprache zwingt dem Schlagwort den Konstituenten "Wert" auf. Gegenwôrter mit positivem oder negativem Wert sind eine übliche Erscheinung politischer Sprache, und solche Bildungen begegnen in verschiedenen Strukturen.4. Eine Bewegung erzeugt ihr eigenes Sprachfeld, und ihr eigentliches Ziel liefert den Oberbegriff des Feldes. Das semantische Kontinuum, das den Oberbegriff dar-stellt, setzt sich aus den Lexemen zusammen, die den Schlagwörtern entsprechen. Diese wiederum sind in ihre distinktiven Merkmale, ihre semantischen Konstituenten, zu "übersetzen." Aber dieser Versuch einer Dekomposition wird durch die Interfe-renzen gerade der Kräfte gestört, die in der Schöpfung politischer Schlagwörter eine dominante Rolle spielen: geschichtliche Relativitât, metaphorische Transformation und die Polarisierung der Werte.RESUMOLingvistikaj aspektoj de socipolitikaj slosilvortojSociaj kaj politikaj movadoj kristaligas en aroj da terminoj, kiuj formas ilian bildon kaj estas la slosiloj de ilia interpretado. Alivorte, tiaj terminoj estas kaj la paroliloj de movado kaj gia dokumentado. Ni rigardu kvar aspektojn, ilustritajn per ekzemploj el la Okcidenta historio ekde la antikva epoko gis la nuntempo.1. Movado difinas siajn slosilterminojn. La vortoj mem estas autonomaj kaj eble restos en lingvo, sed ilia signifo sangigas, respegulante la apartan historian situacion. Ilia historia kompreno grandparte igas "tradukado," la elcifrado de la aparta lingvajo de iu historia epoko. Uzante la "tradukadon," ni konsentas la historian relativecon.2. Movado, ciam realigita en sia lingvajo, estas interpretebla kiel fikcio. Indas analizi sian terminaron, laù la tradicio de la mezepoka teksta ekzegezo, je du niveloj: la ekstera kaj la kasita signifoj, lauvorteco kaj alegorio, mimezo kaj semiozo. La lauvorta senco, en politiko same kiel en rakonto, estas nur kasilo de dua, la vera, signifo, kaj en la historio de la politika terminaro, kies semantiko daùre sangigas, la posta signifo de iu termino ofte devenas el metaforigo de pli frua. Resume, la pli frua signifo provizas la laùvortan sencon; la posta signifo, la kasitan sencon.3. La esence propagandema funkcio de la socipolitika lingvajo altrudas la konsistigan "valoron" al la slosiltermino. Antonimaj paroj de pozitiva kaj negativa valoro estas ofta trajto de la politika lingvajo, kaj tia antonimeco okazas laù diversaj grupigoj.4. Movado kreas sian propran semantikan kampon. La cefa pelo de la movado donas la hiperonimon. La semantika kontinuumo, kiun tiu hiperonimo reprezentas, poste estas disrompita en siajn konsistigajn leksemojn, la "slosil vortoj n." Necesas "traduki" tiujn laù iliaj distingaj trajtoj, iliaj semantikaj konsistigiloj. Sed tian semantikan dis-pecigon kasas la efiko de la fortoj, kiuj tipe donas formon al politikaj terminoj: la historia relativeco, la metaforigo, kaj la polusigo de la valoroj.

SUMMARYPhenomenology and Requirements in Foreign LanguagesAt Northern Illinois University, requirements in foreign languages are still part of an undergraduate curriculum. Teaching of these courses is based on the following principle: the first responsibility of the teacher is to train students in their specialties. The problem becomes one of adopting a teaching procedure allowing each student to concentrate on his or her specialty while attending classes structured for the group. If one avoids the temptation to confine language training to grammatical concepts or oral understanding, it is the manner in which the student participates that will determine the significance of the matter studied. This significance will be based on the interaction brought about by a specific text and by the particular experience of each student. It should be understood that each specialist possesses in his or her own field a dictionary of signifiers and coordinates not available to other members of the class. These coordinates are acquired by the very fact of becoming a specialist.Our method is therefore based on the phenomenology of the situation and the principle based on the particular interaction of the subject (the student) with the object (matter studied) so as to utilize the given offered by intuition and to apply it in a new context. The solution depends upon the use of acquired knowledge and cognition rather than solely on the language itself outside of a specific framework.RESUMOLa fenomenologio kaj la deviga instruado de fremdlingvojCe la Universitato de Norda Illinois (Usono), la deviga instruado de fremdlingvoj ankorau konsistigas parton de diplomiga kurso. La instruado de tiuj kursoj bazigas sur la principo, ke la cefa devo de la instruisto estas, trejni studenton pri sia fako. La problemo montrigas, kiel alpreni metodon de instruado, kiu permesos al ciu studento, koncentigi pri sia fako, dum li au si ceestas kurson, kies strukturo celas la grupon. Evitinte la tenton, limigi la lingvan trejnadon nur al gramatikaj konceptoj au al la auda kompreno, la maniero de partopreno de ciu opa studento regos la signifon de la pristudata lingvajo. La graveco de tio bazigas sur la la interago inter aparta lingva teksto kaj la aparta sperto de ciu opa studento. Oni komprenu, ke ciu fakulo disponas en sia fako pri vortostoko da signifoj kaj kunmetoj; la aliaj kursanoj ne disponas pri tiuj. Igante fakulo, oni ja akiras tiujn kunmetojn.Do ni bazigas nian metodon sur la fenomenologio de la situacio. Nia principo bazigas sur la aparta interagado inter la subjekto (la studento) kaj la objekto (la pristudata teksto), por utiligi la ekzistantan intuicion kaj gin apliki al nova kunteksto. La solvo dependas de la uzo de akiritaj scio kaj ekkono, ne nur sole de la lingvo mem ekster aparta kadro.

SOMMAIREPolitique des langues nationales dans l'enseignement au ZaïreDéfinir une politique linguistique nationale en la situant dans ses relations avec les autres secteurs de la vie publique, plus particulièrement l'enseignement, telle est la préoccupation des linguistes zaïrois s'intéressant à la planification linguistique.Le présent article fait le point sur la situation de l'enseignement des langues nationales au Zaïre. Il souligne comme obstacle majeur l'absence d'une infrastructure adéquate pour la définition d'une politique globale de promotion des langues nationales. Dans un Zaïre en développement, il existe encore dans les mentalités des idées tenaces, pourtant fausses, qui semblent des évidences, mais qu'il faut déraciner. Ainsi l'on pense encore que seule une langue d'importation tel que le français peut être la solution neutre au problème du choix de la langue d'enseignement.Dans le cadre d'une réforme, il faut rompre avec un conformisme dépassé et non-fondé. Il est indispensable de promouvoir une véritable politique des langues nationales zaïroises par une action concertée des décideurs, chercheurs, enseignants, organismes scientifiques, éditeurs et traducteurs. L'on doit consolider ce qui existe et prévoir l'ouverture d'un nouveau creneau. Mais ceci n'est réalisable que si une collaboration étroite est établie entre divers secteurs vitaux. Une action nouvelle de promotion linguistique doit, toutefois, tenir compte tant de moyens financiers disponibles que des structures socio-économiques existantes. Il doit également se développer une nouvelle conception des objectifs et des modalités d'enseignement des langues nationales. Assurément, bien d'autres voies restent à explorer compte tenu de la complexité du problème linguistique dans un contexte de diversité ethnolinguistique.RESUMONacilingva politiko en la zaira edukadoDifini nacilingvan politikon kadre de la rilatoj al la aliaj sferoj de la publika vivo, aparte la edukado, j'en la preokupo de la zairaj lingvistoj, interesigantaj pri la lingvo-planado.La nuna artikolo rigardas la situacion de la instruado de la naciaj lingvoj, kaj per ili, en Zairio. La cefa barilo estas la manko de sufica infrastrukturo por difini generalan politikon de progresigo de la naciaj lingvoj. En la disvolviganta Zairio ankoraù ekzistas forte kredataj, sed tamen malveraj, ideoj. Ili sajnas memevidentaj, sed necesas forigi ilin. Tiele, oni ankoraù kredas, ke nur importita lingvo, kiel la franca, povas esti la neutrala solvo de la problemo de elekto de la instrulingvo.Kadre de reformo, necesas dis rompi ne plu aktualan, senbazan konformismon. Necesas realigi veran zairan nacilingvan politikon per kuna agado de decidantoj, esploristoj, instruistoj, sciencaj organoj, eldonistoj kaj tradukistoj. La nun ekzistantaj klopodoj devas esti fortigitaj kaj nova kadro starigita. Tio estas realigebla nur se oni starigos intiman kunlaboron inter diversaj gravaj sektoroj. Nova kampanjo de lingva progresigo, tamen, devas atenti kaj la disponeblajn financajn rimedojn kaj la ekzistantajn sociekonomiajn struktorojn. Gi devas krome nove koncepti la celojn kaj modojn de la instruado de la naciaj lingvoj kaj per ili. Certe restas multaj aliaj esplorindaj vojoj, vide al la komplikeco de la lingva problemo en kadro de etnolingva diverseco.

Verko tiel science ellaborita kiel tiu de Forster pri la Esperanto-movado en la mondo, kun aparta sociologia konsidero pri la movado en Granda Britio, estas malof-taĵo kaj en Esperanto kaj en nacia lingvo. Tial tiu verko estas salutinda, kaj tiom pli gojige estas, ke gi aperis en mondrenoma eldoneja librokolekto.La verko de Forster dividigas en du partoj. La unua parto koncernas generalan trarigardon pri la historio de Esperanto en Europo La aùtoro celas evidentigi la rila-tojn inter la evoluo de la Esperanto-mavado, kaj gia fortikigo (aŭ malfortikiĝo), kaj la konfliktoj sociaj, politikaj kaj ideologiaj manifestigantaj en la socio, kie vivas la espe-rantistoj. Li ankau klopodas analizi la rilatojn inter tiuj objektivaj faktoj kaj la evoluo de la memkompreno de la esperantistoj kiel anoj de unuiganta kaj unuigema movado. Unue li alfrontas la tute specialan situacion de la Esperanta pramovado cirkaŭ unusola centro (organiza, lingva kaj harisma): Zamenhof, kaj poste la situacion de la Esperanto-movado ekde la (nur parte sukcesinta) abdiko de Zamenhof, kiam la movado iom forlasis la idean grundon de tolstojismo kaj juda iluminismo, kaj troviĝis en la mezo de la okcidenteŭropaj konfliktoj (scienca socialismo, utopia socialismo, liberala kaj laika radikalismo). Grava capitro koncernas la skismon de la Ido-movado, kaj la rilatojn de la Esperanto-movado kun novaj "konkretutopiaj" institucioj kiel la Ligo de Nacioj. Tiuj novaj institucioj permesis kaj la fôrtikigon de la movado, kaj la kon-kretigo de la tiam iom malklara ideologio de Esperanto ankaŭ al interesveka politika praktiko.La lasta parto de la libro de Forster koncernas detalan kaj akuratan analizon de la Esperanto-movado en Britio (1968). Ği estas modelo por ontaj tiaspecaj esploroj ali-landaj. En tiu studo, Forster malkovras, ke la Esperanto-movado estas fenomeno ĉefe urba, sed de urboj ne multe industriigitaj. En la Esperanto-movado partoprenas ĉefe sufiĉe kleraj homoj (mankas laboristoj kaj kamparanoj), ĝenerale iom pli aĝaj ol trovigas en la popolo ekzamenita. Viroj ĉefas. Karakterizo de tiu movado estas la . socia agado (cetere ne nur en Esperanto-movado, sed ankaŭ en aliaj movadoj kun ioma utopisma akcento): tial la anoj de la Esperanto-movado ne estas esence por-socialismaj, sed kontraŭ-konservativaj.El la verko rezultas klare, ke Esperanto-movado, en Granda Britio, ne estas esence sekto, sed movado al mem-eduko. Iusence, gi do havas mem-terapian celon. Sed en gi rega sufice larĝaj modeloj por sinidentigo, kaj tial ĝi estas movado larĝmensa kaj tolerema.